اعلام پناهندگی کانادا: راهنمای جامع و بررسی مزایا، معایب و شرایط

کانادا به عنوان یکی از کشورهای پیشرو در زمینه حقوق بشر و حمایت از پناهندگان، همواره پذیرای افرادی است که به دلیل شرایط نامساعد در کشور خود، به دنبال پناهگاهی امن هستند. اما اعلام پناهندگی در کانادا فرآیندی پیچیده است که نیازمند آگاهی کامل از شرایط، مراحل و پیامدهای آن است. در این مقاله، به بررسی دقیق دو روش اعلام پناهندگی در کانادا، مزایا و معایب هر روش، دلایل متداول پناهندگی و شرایط پذیرش یا رد درخواست می‌پردازیم.

1. اعلام پناهندگی در بدو ورود به کانادا (Port of Entry):

• در فرودگاه یا مرز: اگر به تازگی وارد کانادا شده‌اید و قصد دارید اعلام پناهندگی کنید، می‌توانید در بدو ورود به افسر خدمات مرزی اعلام کنید.
• مصاحبه با افسر: افسر با شما مصاحبه می‌کند تا دلایل پناهندگی شما را بررسی کند.
• ارجاع به هیئت مهاجرت و پناهندگی(IRB): اگر افسر دلایل شما را موجه تشخیص دهد، شما را به IRB ارجاع می‌دهد تا درخواست پناهندگی شما بررسی شود.

مناسب برای: افرادی که به تازگی وارد خاک کانادا شده‌اند (از طریق فرودگاه، مرز زمینی یا دریایی) و بلافاصله پس از ورود قصد اعلام پناهندگی دارند.

2. اعلام پناهندگی پس از ورود به کانادا:

• مراجعه به دفترIRB: اگر در حال حاضر در کانادا هستید، می‌توانید به یکی از دفاتر IRB مراجعه کرده و درخواست پناهندگی خود را ثبت کنید.
• تکمیل فرم‌ها: شما باید فرم‌های مربوطه را تکمیل کرده و مدارک لازم را ارائه دهید.
• مصاحبه با افسر IRB:یک افسر IRB با شما مصاحبه می‌کند تا دلایل پناهندگی شما را بررسی کند.
• جلسه استماع: در صورت لزوم، یک جلسه استماع در IRB برگزار می‌شود تا در مورد درخواست شما تصمیم‌گیری شود.

مناسب برای: افرادی که در حال حاضر در کانادا حضور دارند (با ویزای معتبر یا بدون وضعیت اقامتی) و قصد اعلام پناهندگی دارند.

دلایل متداول اعلام پناهندگی کانادا:

• آزار و اذیت سیاسی: تهدید به جان، بازداشت، شکنجه یا آزار و اذیت به دلیل فعالیت‌های سیاسی یا عقاید مخالف
• آزار و اذیت مذهبی: تبعیض، آزار و اذیت یا تهدید جانی به دلیل اعتقادات مذهبی
• آزار و اذیت جنسیتی یا گرایش جنسی: خشونت خانگی، ازدواج اجباری، تبعیض یا آزار و اذیت به دلیل جنسیت یا گرایش جنسی
• آزار و اذیت قومی یا نژادی: تبعیض، آزار و اذیت یا تهدید جانی به دلیل تعلق به یک گروه قومی یا نژادی خاص
• جنگ و درگیری مسلحانه: تهدید جانی و امنیتی به دلیل جنگ یا درگیری مسلحانه در کشور مبدأ

شرایط پذیرش پناهندگی کانادا:

• ترس موجه از آزار و اذیت: باید بتوانید ثابت کنید که در صورت بازگشت به کشور مبدأ، با خطر جدی آزار و اذیت مواجه هستید.
• عدم امکان حفاظت در کشور مبدأ: باید نشان دهید که دولت کشور مبدأ قادر یا مایل به حفاظت از شما در برابر آزار و اذیت نیست.
• عدم وجود راه‌حل داخلی: باید ثابت کنید که امکان جابجایی به منطقه امن دیگری در کشور مبدأ برای شما وجود ندارد.
• عدم ارتکاب جرایم جدی: شما نباید مرتکب جرایم جدی مانند جنایات جنگی یا نقض حقوق بشر شده باشید.

شرایط رد پناهندگی کانادا:

• عدم ارائه مدارک و شواهد کافی: اگر نتوانید ترس موجه از آزار و اذیت را با مدارک و شواهد کافی اثبات کنید، درخواست شما رد خواهد شد.
• اطلاعات نادرست یا گمراه‌کننده: ارائه اطلاعات نادرست یا پنهان کردن حقایق می‌تواند منجر به رد درخواست و حتی ممنوعیت ورود مجدد به کانادا شود.
• عدم رعایت قوانین و مقررات: نقض قوانین و مقررات کانادا در طول فرآیند بررسی درخواست می‌تواند به رد درخواست منجر شود.
• اعتبار نداشتن مدارک و شواهد: ارائه مدارک جعلی یا اطلاعات نادرست
• عدم تطابق با تعریف پناهنده: عدم برآورده کردن تعریف پناهنده طبق کنوانسیون پناهندگان سازمان ملل متحد
• تغییر شرایط در کشور مبدأ: بهبود شرایط در کشور مبدأ به نحوی که دیگر خطری متقاضی را تهدید نکند

مراحل بررسی درخواست پناهندگی کانادا:

1. بررسی اولیه: افسر IRB درخواست شما را بررسی می‌کند تا مطمئن شود که واجد شرایط هستید.
2. مصاحبه با افسر IRB: افسر با شما مصاحبه می‌کند تا دلایل پناهندگی شما را به طور کامل بررسی کند.
3. جلسه استماع (در صورت لزوم): اگر افسر نیاز به اطلاعات بیشتری داشته باشد یا در مورد درخواست شما شک داشته باشد، یک جلسه استماع در IRB برگزار می‌شود.
4. تصمیم‌گیری: پس از بررسی کامل درخواست شما، IRB تصمیم می‌گیرد که آیا به شما پناهندگی اعطا کند یا خیر.

مدت زمان بررسی درخواست پناهندگی کانادا:

مدت زمان بررسی درخواست پناهندگی متفاوت است و به عوامل مختلفی مانند پیچیدگی پرونده، حجم کاری IRB و در دسترس بودن مدارک بستگی دارد. با این حال، به طور کلی، این فرآیند می‌تواند از چند ماه تا چند سال طول بکشد.

مراحل پس از پذیرش پناهندگی کانادا:

• دریافت کارت اقامت دائم: پس از پذیرش پناهندگی، به شما کارت اقامت دائم کانادا اعطا می‌شود.
• دسترسی به خدمات اجتماعی: شما به خدمات اجتماعی مانند مراقبت‌های بهداشتی، آموزش و مسکن دسترسی خواهید داشت.
• امکان کار و تحصیل: می‌توانید در کانادا کار کنید و تحصیل کنید.
• امکان درخواست شهروندی: پس از چند سال اقامت دائم، می‌توانید برای شهروندی کانادا درخواست دهید.

مراحل پس از رد پناهندگی کانادا:

در صورت رد درخواست پناهندگی کانادا، چه در بدو ورود و چه در داخل کانادا، متقاضی با شرایط زیر مواجه می‌شود و می‌تواند از گزینه‌های زیر استفاده کند:

1. پس از رد درخواست پناهندگی کانادا در بدو ورود:

• بازداشت و اخراج: در صورت رد درخواست پناهندگی در بدو ورود، متقاضی ممکن است بازداشت شده و به کشور مبدأ خود بازگردانده شود.
• درخواست تجدیدنظر (Appeal): متقاضی می‌تواند به تصمیم افسر خدمات مرزی اعتراض کرده و درخواست تجدیدنظر کند. این درخواست باید ظرف 15 روز پس از دریافت تصمیم، به بخش تجدیدنظر پناهندگی RAD (Refugee Appeal Division)  ارسال شود.
• درخواست بررسی قضایی (Judicial Review): اگر درخواست تجدیدنظر رد شود، متقاضی می‌تواند از دادگاه فدرال درخواست کند تا تصمیم RAD را بررسی کند.

2. پس از رد درخواست پناهندگی کانادا در داخل کانادا:

• اخراج از کانادا: در صورت رد درخواست پناهندگی در داخل کانادا، متقاضی باید کانادا را ترک کند.
• درخواست تجدیدنظر (Appeal): متقاضی می‌تواند به تصمیم IRB اعتراض کرده و درخواست تجدیدنظر کند. این درخواست باید ظرف 15 روز پس از دریافت تصمیم، به بخش تجدیدنظر پناهندگی (RAD) ارسال شود.
• درخواست بررسی قضایی (Judicial Review): اگر درخواست تجدیدنظر رد شود، متقاضی می‌تواند از دادگاه فدرال درخواست کند تا تصمیم RAD را بررسی کند.
• درخواست ارزیابی خطر پیش از اخراج (PRRA): اگر متقاضی با خطر جدی در صورت بازگشت به کشور مبدأ خود مواجه باشد، می‌تواند درخواست PRRA کند. این درخواست به بررسی مجدد پرونده و ارزیابی خطرات احتمالی می‌پردازد.
• درخواست اقامت موقت بر اساس ملاحظات بشردوستانه و دلسوزانه (H&C): در برخی موارد استثنایی، متقاضی می‌تواند بر اساس ملاحظات بشردوستانه و دلسوزانه، درخواست اقامت موقت در کانادا کند.

به دلیل اهمیت موضوع دوم مورد اخیر را بیشتر توضیح می دهیم :

1. درخواست ارزیابی خطر پیش از اخراج PRRA (Pre-Removal Risk Assessment):

• شرایط: این درخواست زمانی قابل بررسی است که متقاضی در صورت بازگشت به کشور مبدأ، با خطر جدی آزار و اذیت، شکنجه، یا مجازات مرگ مواجه باشد. این خطرات می‌توانند شامل آزار و اذیت بر اساس نژاد، مذهب، ملیت، عقاید سیاسی، یا عضویت در یک گروه اجتماعی خاص باشند.
• مدارک لازم: متقاضی باید مدارک و شواهدی ارائه دهد که نشان می‌دهد در صورت بازگشت به کشور مبدأ، با خطرات جدی مواجه خواهد شد. این مدارک می‌توانند شامل گزارش‌های سازمان‌های حقوق بشری، مقالات خبری، گزارش‌های پزشکی، و شهادت شهود باشند.
• فرآیند بررسی: درخواست PRRA توسط یک افسر مهاجرت بررسی می‌شود. افسر، مدارک و شواهد ارائه شده را ارزیابی کرده و با توجه به شرایط کشور مبدأ و وضعیت فردی متقاضی، تصمیم می‌گیرد که آیا درخواست را بپذیرد یا رد کند.
• نتایج:
  • پذیرش درخواست: در صورت پذیرش درخواست PRRA، متقاضی می‌تواند در کانادا بماند و برای اقامت دائم درخواست دهد.
  • رد درخواست: در صورت رد درخواست PRRA، متقاضی باید کانادا را ترک کند.

2. درخواست اقامت موقت بر اساس ملاحظات بشردوستانه و دلسوزانه

 H&C (Humanitarian and Compassionate)

• شرایط: این درخواست زمانی قابل بررسی است که متقاضی دلایل بشردوستانه یا دلسوزانه قوی برای ماندن در کانادا داشته باشد. این دلایل می‌توانند شامل شرایط پزشکی خاص، مشکلات خانوادگی، یا شرایط استثنایی دیگر باشند که بازگشت به کشور مبدأ را برای متقاضی بسیار دشوار یا خطرناک می‌کند.
• مدارک لازم: متقاضی باید مدارک و شواهدی ارائه دهد که دلایل بشردوستانه یا دلسوزانه خود را تأیید کند. این مدارک می‌توانند شامل گزارش‌های پزشکی، مدارک مربوط به مشکلات خانوادگی، نامه‌های حمایت از افراد و سازمان‌ها، و سایر مدارک مرتبط باشند.
• فرآیند بررسی: درخواست H&C توسط یک افسر مهاجرت بررسی می‌شود. افسر، مدارک و شواهد ارائه شده را ارزیابی کرده و با توجه به شرایط فردی متقاضی و منافع عمومی کانادا، تصمیم می‌گیرد که آیا درخواست را بپذیرد یا رد کند.
• نتایج:
  • پذیرش درخواست: در صورت پذیرش درخواست H&C، به متقاضی اقامت موقت در کانادا اعطا می‌شود. این اقامت موقت می‌تواند به متقاضی فرصت دهد تا وضعیت خود را تثبیت کرده و برای اقامت دائم درخواست دهد.
  • رد درخواست: در صورت رد درخواست H&C، متقاضی باید کانادا را ترک کند.

حمایتهای دولت کانادا از پناهندگان:

حمایت مالی:

• کمک‌های مالی: دولت کانادا به پناهندگان واجد شرایط کمک‌های مالی ارائه می‌دهد. این کمک‌ها می‌تواند شامل هزینه‌های اولیه زندگی، مسکن، غذا و سایر نیازهای ضروری باشد.
• برنامه‌های اسکان مجدد: دولت کانادا برنامه‌های اسکان مجدد برای پناهندگان دارد که به آنها کمک می‌کند تا در جامعه کانادا ادغام شوند. این برنامه‌ها ممکن است شامل کمک در یافتن مسکن، کار، آموزش زبان و سایر خدمات مورد نیاز باشد.

مسکن:

• محل زندگی: به پناهندگان معمولاً محل زندگی ارائه می‌شود. این می‌تواند شامل آپارتمان‌های دولتی، خانه‌های اجاره‌ای یا سایر انواع مسکن باشد. سازمان‌های غیردولتی نیز ممکن است در یافتن مسکن مناسب به پناهندگان کمک کنند.

مراقبت‌های بهداشتی:

• برنامه موقت سلامت فدرال (IFHP): پناهندگان می‌توانند از طریق این برنامه به خدمات بهداشتی ضروری مانند ویزیت پزشک، داروهای تجویزی و خدمات اورژانسی دسترسی داشته باشند.

آموزش زبان:

• کلاس‌های زبان: دولت کانادا کلاس‌های آموزش زبان رایگان برای پناهندگان برگزار می‌کند تا آنها بتوانند زبان انگلیسی یا فرانسوی را یاد بگیرند و با جامعه کانادا ارتباط برقرار کنند.

آموزش و پرورش:

• تحصیل رایگان: کودکان پناهنده می‌توانند به صورت رایگان در مدارس دولتی کانادا تحصیل کنند.
• حمایت‌های آموزشی: مدارس ممکن است برای دانش‌آموزان پناهنده خدمات حمایتی مانند مشاوره و آموزش ویژه ارائه دهند.

اشتغال:

• خدمات کاریابی: دولت کانادا به پناهندگان کمک می‌کند تا شغل پیدا کنند. این خدمات شامل مشاوره شغلی، آموزش مهارت‌های شغلی و کمک در نوشتن رزومه می‌شود.

حمایت‌های اجتماعی:

• خدمات مشاوره: پناهندگان می‌توانند از خدمات مشاوره برای مقابله با مشکلات روحی و روانی ناشی از تجربه پناهندگی استفاده کنند.
• خدمات اجتماعی: سازمان‌های اجتماعی مختلف به پناهندگان در زمینه‌های مختلف مانند اسکان، یافتن کار، آموزش و دسترسی به خدمات بهداشتی کمک می‌کنند.

حمایت‌های حقوقی:

• مشاوره حقوقی: پناهندگان می‌توانند برای مسائل حقوقی خود از مشاوره رایگان یا کم‌هزینه بهره‌مند شوند.

موافقت‌نامه کشورهای امن ثالث (STCA):

کانادا با ایالات متحده آمریکا موافقت‌نامه کشورهای امن ثالث (STCA) را امضا کرده است. طبق این موافقت‌نامه، پناهجویانی که از طریق مرز زمینی رسمی وارد کانادا می‌شوند و قبلاً در ایالات متحده درخواست پناهندگی داده‌اند، معمولاً به آمریکا بازگردانده می‌شوند تا درخواستشان در آنجا بررسی شود.

استثنائات:

• اعضای خانواده در کانادا: اگر پناهجو دارای اعضای خانواده نزدیک (همسر، فرزند، والدین یا خواهر و برادر) در کانادا باشد، ممکن است بتواند از این قانون مستثنی شود.
• افراد آسیب‌پذیر: افرادی که در معرض خطر خاصی هستند، مانند کودکان بی‌سرپرست، قربانیان شکنجه یا زنان باردار، ممکن است استثنا شوند.

سازمان های دولتی کانادا در بررسی پرونده‌های پناهندگی کانادا

سازمان‌های اصلی:

1. اداره مهاجرت، پناهندگان و شهروندی کانادا

 (IRCC – Immigration, Refugees and Citizenship Canada):

• نقش: این سازمان مسئولیت کلی بررسی پرونده‌های پناهندگی را بر عهده دارد. IRCC تصمیم می‌گیرد که آیا یک فرد واجد شرایط پناهندگی است یا خیر.
• فعالیت‌ها: دریافت و بررسی درخواست‌های پناهندگی، انجام مصاحبه با پناهجویان، تصمیم‌گیری در مورد اعطا یا رد پناهندگی، صدور مدارک مربوط به پناهندگی.

2. شورای مهاجرت و پناهندگی کانادا (IRB – Immigration and Refugee Board of Canada):

• • نقش: این سازمان یک نهاد مستقل است که مسئولیت رسیدگی به درخواست‌های تجدیدنظر در مورد تصمیمات IRCC را بر عهده دارد.
  • فعالیت‌ها: بررسی درخواست‌های تجدیدنظر پناهجویان، برگزاری جلسات استماع، تصمیم‌گیری در مورد تأیید یا لغو تصمیمات IRCC.

3.آژانس خدمات مرزی کانادا (CBSA – Canada Border Services Agency):

• • نقش: این سازمان مسئولیت کنترل مرزهای کانادا را بر عهده دارد و در بدو ورود پناهجویان به کانادا با آنها تعامل دارد.
  • فعالیت‌ها: بررسی مدارک هویتی پناهجویان، انجام مصاحبه‌های اولیه، بازداشت پناهجویان در صورت لزوم، انتقال پناهجویان به IRCC برای بررسی بیشتر.

سایر سازمان‌های دولتی:

• وزارت بهداشت کانادا (Health Canada): مسئولیت انجام معاینات پزشکی پناهجویان را بر عهده دارد.
• پلیس سلطنتی کانادا (RCMP – Royal Canadian Mounted Police): مسئولیت انجام بررسی‌های امنیتی پناهجویان را بر عهده دارد.

همکاری بین سازمان‌ها:

این سازمان‌ها با همکاری یکدیگر، اطلاعات مربوط به پناهجویان را به اشتراک می‌گذارند و در مورد پرونده‌های پیچیده با یکدیگر مشورت می‌کنند. این همکاری تضمین می‌کند که تصمیمات پناهندگی بر اساس اطلاعات کامل و دقیق اتخاذ شوند.

سوالات متداول: